Demir Çelik Sektörü Robotik Paketleme Sistemleri

Demir çelik sektörü, birçok sektörün yapıtaşı olmasından dolayı hem Türkiye, hem de dünya için önemli bir yere sahiptir. Çelik ürünlerin kullanım alanının yaygınlaşması, her geçen gün tüketimin artması, imalat sanayiine ara mamül üretimi ve ihracat potansiyeli gibi faktörlerden dolayı ülke ekonomisinde büyük yer kaplamaktadır. Üretilen ürünlerin çeşitliliği göz önüne alındığında ise, geleneksel sanayilerin yanı sıra teknolojik alanlarda da demir çelik sektörünün öneminin giderek arttığı görülmektedir. 

Toplam büyüklüğü yaklaşık olarak 2,5 trilyon Dolar olan sektör, dünya ekonomisinin yaklaşık %3,8'ini oluşturmakta olup, doğrudan 6 milyondan fazla kişiye istihdam yaratmaktadır. 2019 yılında Dünya Çelik Birliği (WSA) verilerine göre, dünya genelinde 1,87 milyar ton demir çelik üretilmiştir. Dört yıl üst üste büyüme sonrası 2019'da rekor düzey olan 1,87 milyar ton üretimin ardından 2020 yılının ilk dokuz ayında %3,1 düşüşle 1,35 milyar ton olarak üretim gerçekleşmiştir. 

Türkiye, 2020 yılında demir ve çelik üretimi bakımından Avrupa'da 1. ve dünyada 7. sırada yer aldığından sektörde önemli bir konumdadır. Demir çelik ürünlerinin de 2020 yılında Türkiye'nin ihracatının üst sıralarında yerini aldığı ve toplam ihracat değerinin yaklaşık %8'ini oluşturduğu görülmektedir. 

Sektörde yirmi sekiz yıl gibi uzun bir tecrübeye sahip Kocaer Çelik Elektrik Bakım Şefi Altuner Aras ile 2016 yılında başlayaran robotik paketleme deneyimleri hakkında detaylı olarak görüşme imkanımız oldu. 

Koral Aslım: Altuner Bey, robotik paketleme sistemini Türkiye'de sektöründe ilk uygulayan firma olan Kocaer Çelik'in çıkış noktasının ne olduğundan bahsedebilir misiniz? 

Altuner Aras: Kendi AR-GE'si, insan kaynakları ve özsermayesi ile A2 fabrikanın tamamı kendi bünyemizde kuruldu. Firma yönetim vizyonun da bu anlamda ekibin özgüvenini destekleyici ve girişimci anlayışı yüreklendirici yaklaşıma sahip olmasının önemli bir etken olduğunu belirtmeliyim. Endüstri 4.0 çağının temel gerekliliklerini firmamız çok yakından takip ediyor. 

Koral Aslım: Robotlu uygulamaya geçiş süreciyle ilgili bilgi paylaşabilir misiniz? 

Altuner Aras: Şirketimiz vizyoner yapısı ile gelişen teknolojiyi çok yakından takip etmektedir. Yaptığı büyük yatırımlar ve AR-GE çalışmaları ile üretim teknolojisini sürekli güncel tutmaktadır. 2015 yılında A1 tesisimizde yatırıma başlanan, kendi mühendislik altyapımız ve AR-GE gücü ile paketleme sistemini başarılı bir şekilde devreye aldık. Bu proje ile 2017 yılında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Verimlilik Proje Ödülleri'nde 'Büyük Ölçekli İşletmeler' kategorisinde birincilik ödülü aldık. Bu projeden elde ettiğimiz bilgi birikimi ve kazanımlar sayesinde A2 tesisimizde robotik paketleme projesini başlattık. 

2020 yılı itibariyle A2 fabrikasında üç hat için devreye alınan robotik paketleme sisteminin tamamlanması sonrası iş gücü, iş güvenliği ve üretim verimliliği alanlarında büyük kazanımlar elde ettik. Şu sıralar A3 tesisimiz için de robotik paketleme projesine başlamış bulunmaktayız. Robotik uygulamaları sadece paketleme hatlarında değil, diğer üretim alanlarında da kullanmayı planlıyoruz. 

Koral Aslım: Robotlu paketleme uygulaması, Türkiye'de ilk kez Kocaer Çelik tarafından gerçekleştirildi. Sektördeki paketleme çözümü alternatifleri nelerdir? 

Altuner Aras: Hat sonu paketleme için genel olarak iki alternatif olabiliyor: Personel ile yapılan manuel paketleme ve klasik paketleme makinaları. Kocaer Çelik olarak Türkiye'de teknolojik yatırımlarımız ile sektöre öncülük etmekten büyük keyif almaktayız. 

Koral Aslım: Yatırım aşamasında klasik paketleme makinası ve robotik paketleme sistemleri arasında nasıl bir değerlendirme yaptınız? 

Altuner Aras: Yatırım kararı almadan önce ciddi bir araştırma içine girdik, her iki sistem için de teklif ve bilgileri toplayıp konuyu toplam sahip olma maliyetleri ve verimlilik çerçevesinde değerlendirerek robotik sistem yatırımına karar verdik. Toplam sahip olma maliyetlerini üç ana başlıkta değerlendirdik: yatırım maliyeti, işletme maliyeti ve bakım maliyeti. 

Yatırım maliyeti açısından değerlendirdiğimizde, süreçte alınan teklifler üzerinden yapılan kıyaslama sonucunda paketleme makinası çözümünün robotik paketleme sisteminden sekiz kat fazla ilk yatırım maliyetine sahip olduğunu söylemem gerekir. Klasik paketleme makinasının kapladığı işletme alanı robotik sisteme göre beş kat daha fazlaydı. Robotik sistem çözümü için, proje başlangıcından ilk malzemenin paketlenmeye verilme aşamasına kadar olan devreye alma sürecini, hattaki bütün makinaların da üretilmesi ve 1,5 aylık pandemi kaynaklı araya rağmen 6,5 ay sürdü. Klasik paketleme sistemleri içinse teslim süresi yaklaşık 12 aydı ve bu süre sonunda ancak soğuk testlere başlanabiliyordu. 

İşletme maliyeti açısından değerlendirdiğimizde, enerji tüketimi olarak robotik paketleme sisteminin üretilen modele göre çalışan robot sayılarının değişitiği de düşünülerek maksimum 10-12 kWH civarında olduğunu, klasik paketleme makinalarında bulunan hidrolik üniteler, ters çevirme, asansör gibi ekipmanlar ile bu değerin minimum 250 kWh olduğunu söylemem gerekir. Yani saat bazında kıyasladığımızda klasik paketleme makinasının, robotik sisteme göre yirmi kat daha fazla enerji tükettiği gördük. İşletme maliyetlerini etkileyen diğer bir konu da duruş sürelerinde harcanan zamandır. Parça model arası değişim veya ebatlar arası değişim için ayda yaklaşık 25 defa set-up yapılması gerekiyordu. Bu değişimler için robotik paketleme sisteminde gripper çene değişikliği gerekmesi halinde yaklaşık on dakika gibi bir sürede, eğer gripper'da bir değişiklik gerekmeyecek bir parça değişikliği olacaksa da programdan yapılan seçim ile robotik sistemi bir dakika içinde yeni ürün paketlemesine hazır hale geliyor. Klasik paketleme makinası için bu değer yaklaşık altmış dakikadır. 

Bakım maliyeti açısından değerlendirdiğimizde, 2016 yılından bu yana sahamızda aktif olarak çalışan robotik paketleme sisteminde hiç robot kaynaklı arıza veya duruş yaşamadığımızı söylemem gerekir. Paketleme makinasını aktif olarak kullanmadığımız için burada bir kıyaslama yapamıyorum. 

Koral Aslım: Robotik paketleme sisteminde, robot markası olarak KUKA tercihinizin sebebi neydi? 

Altuner Aras: KUKA'yı tercih etme sebeplerimizden en önemlisi sektörel deneyiminin olmasıdır. Robot markasına karar verme aşamasında, üç üretici firma ile iletişime geçtik. Fuar ziyaretleri gerçekleştirdik, AR-GE ve mühendislik çalışmalarımız sonucunda aldığımız geribildirimler ile KUKA öne çıktı. Yaptığımız görüşmelerde de KUKA'nın ilgili, bilgili ve çözüm odaklı bir ekibe sahip olması bizi etkiledi. İzmir bölgesinde yerleşik olarak çalışan bir Servis Mühendisi ve Bölge Satış Yöneticisi olması da bir avantajdı. Ekibimizden üç personelimiz KUKA College'de temel programlama eğitimine katıldı ve robot programlama konusunda güzel bir başlangıç yaptılar. KUKA College'de KUKA'nın marka imajına yakışan üst düzey bir eğitim aldıktan sonra, doğru kararı verdiğimize emin olduk. 

Koral Aslım: Bu değerli bilgi ve tecrübe paylaşımlarınız için çok teşekkür ederiz Altuner Bey.